مهارکش چیست؟
مهارکش (یا ترن باکل) یک قطعه فلزی است که در سازهها برای مهار و تثبیت اجزا استفاده میشود. این قطعه بهویژه در ساخت و نصب انواع سیستمهای لولهکشی، سازههای فلزی، و تجهیزات صنعتی کاربرد دارد. مهارکشها معمولاً برای نگهداشتن لولهها، کابلها، یا سازهها در جای خود به کار میروند و از حرکت یا جابجایی آنها جلوگیری میکنند. این قطعات معمولاً از فلزات مقاوم به فشار و کشش ساخته میشوند و میتوانند به شکلهای مختلف مانند تسمهها یا پلیتها طراحی شوند. در مجموع، مهارکشها برای تأمین ایمنی و پایداری در سیستمهای صنعتی و ساختمانی استفاده میشوند و از آسیبهای احتمالی به اجزای مختلف جلوگیری میکنند.
انواع مهارکش
مهارکشها (ترن باکلها) در انواع مختلفی وجود دارند که بسته به کاربرد و نیاز پروژه، از آنها استفاده میشود. در اینجا به چند نوع رایج از مهارکشها و توضیح مختصر هرکدام اشاره میکنیم:
مهارکش های فولادی: این نوع مهارکشها از فولاد سخت و مقاوم ساخته میشوند که به دلیل استحکام بالا برای استفاده در سازههای بزرگ و پیچیده مانند ساختمانها، پلها و تأسیسات صنعتی مناسب هستند. مهارکشهای فولادی معمولاً در برابر فشار، کشش و بارهای سنگین مقاومت بالایی دارند.
مهارکش های گالوانیزه: مهارکشهای گالوانیزه در واقع فولادهایی هستند که بهطور خاص برای مقاومت در برابر خوردگی و شرایط جوی سخت، مانند باران و رطوبت، گالوانیزه (پوششدهی با لایهای از روی) شدهاند. این نوع مهارکشها بیشتر در مناطق مرطوب یا محیطهای خارجی که نیاز به مقاومت در برابر زنگزدگی دارند، مورد استفاده قرار میگیرند.
مهارکش های استیل: مهارکشهای استیل از فولاد ضد زنگ ساخته میشوند و به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در محیطهایی که در معرض رطوبت یا مواد شیمیایی قرار دارند، کاربرد دارند. این نوع مهارکشها بهویژه در صنایع غذایی، دارویی و دیگر صنایع حساس به زنگزدگی استفاده میشوند.
مهارکش های پلاستیکی: این نوع مهارکشها از مواد پلاستیکی مقاوم مانند نایلون ساخته میشوند و بیشتر در مواردی که نیاز به وزن سبک، انعطافپذیری و مقاومت در برابر شرایط محیطی نرمتر است، کاربرد دارند. مهارکشهای پلاستیکی بهطور معمول در صنایع سبک، سیستمهای الکترونیکی یا کاربردهای غیرساختمانی استفاده میشوند.
مهارکش های چدنی: مهارکشهای چدنی بیشتر در پروژههای ساختمانی یا صنعتی که نیاز به مقاومت بالا در برابر فشارهای داخلی و خارجی دارند، استفاده میشوند. چدن به دلیل ویژگیهایی مانند سختی و مقاومت در برابر خوردگی، انتخاب مناسبی برای این نوع کاربردهاست.
مهارکش های کششی: این نوع مهارکشها برای تحمل و انتقال نیروهای کششی طراحی شدهاند و معمولاً در پروژههایی که نیاز به مهار و انتقال نیرو از یک نقطه به نقطه دیگر دارند، مانند برجها، پلها یا تجهیزات سنگین، استفاده میشوند. این مهارکشها معمولاً از فولاد یا آلیاژهای مقاوم ساخته میشوند.
مهارکش های قابل تنظیم: مهارکشهای قابل تنظیم بهگونهای طراحی شدهاند که میتوان زاویه یا طول آنها را بسته به نیاز تنظیم کرد. این نوع مهارکشها برای پروژههایی که نیاز به انعطافپذیری بیشتری دارند، مانند سیستمهای لولهکشی با اندازهها و زوایای مختلف، کاربرد دارند.
مهارکش های پیچ و مهره ای: این نوع مهارکشها از قطعات پیچ و مهرهای تشکیل شدهاند که برای اتصال و نگهداری اجزای مختلف در مکانهای مختلف استفاده میشوند. این مهارکشها معمولاً در سیستمهای لولهکشی، سازههای فلزی و صنایع خودروسازی کاربرد دارند.
کاربرد مهارکش
در فرآیند ساختوساز و اجرای سازههای مختلف، پایداری و استحکام اجزای ساختمان از اهمیت بالایی برخوردار است. هرچه ابعاد، وزن و ارتفاع سازه بیشتر باشد، نیاز به استفاده از ابزارهایی که بتوانند آن را در برابر نیروهای بیرونی مانند باد، زلزله و فشارهای وارده حفظ کنند نیز افزایش مییابد. یکی از این ابزارهای کلیدی، مهارکش است؛ ابزاری که نقش مهمی در تثبیت سازه و جلوگیری از تغییر شکل یا جابجایی آن ایفا میکند. استفاده درست و اصولی از این قطعه، ضامن ایمنی، دوام و عملکرد صحیح سازه در شرایط مختلف خواهد بود.
نحوه اندازه گیری انواع مهارکش
در پروژههای ساختمانی و صنعتی، انتخاب و نصب صحیح قطعاتی که به پایداری و ایمنی سازهها کمک میکنند، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از این قطعات کلیدی، مهارکش است که نقش مهمی در مقاومت در برابر نیروهای کششی و تقویت ساختار سازه ایفا میکند. برای اینکه یک مهارکش به درستی در محل خود نصب شود و عملکرد بهینه داشته باشد، لازم است که اندازهگیریهای دقیقی انجام شود. در این راستا، آگاهی از روشهای صحیح اندازهگیری مهارکش میتواند به انتخاب مناسبتر و تضمین عملکرد صحیح سازه کمک کند. در این مقاله، به بررسی نحوه اندازهگیری انواع مهارکشها و نکات ضروری در این زمینه خواهیم پرداخت:
طول مهارکش: باید طول باز (بیشترین طول) و طول بسته (کمترین طول) مهارکش اندازهگیری شود تا میزان تنظیم و تطابق آن با سازه مشخص گردد.
قطر رزوه یا بدنه: قطر بدنه یا رزوههای مهارکش بهمنظور تحمل بار کششی باید اندازهگیری شود، که معمولاً با کولیس انجام میشود.
اتصالات دو سر مهارکش: اندازهگیری ابعاد اتصالات (قلاب، حلقه، پیچ و مهره) مهم است تا مطمئن شویم که مهارکش به درستی به سازه متصل میشود.
ظرفیت تحمل بار: باید مطمئن شویم مهارکش توانایی تحمل بار مورد نیاز را دارد. این مقدار از جداول فنی تولیدکننده قابل بررسی است.
نحوه نصب مهارکش
مهارکش یا ترن باکل یک قطعه فلزی است که برای نگهداری، مهار و تثبیت اجزای مختلف در سیستمهای ساختمانی، لولهکشی و تجهیزات صنعتی به کار میرود. این قطعه معمولاً برای جلوگیری از حرکت و جابجایی اجزا تحت فشار و کشش طراحی میشود. مهارکشها بهویژه در پروژههایی که نیاز به حفظ پایداری و ایمنی بالا دارند، استفاده میشوند. برای اینکه مهارکش بهدرستی عملکرد خود را ایفا کند، نصب صحیح آن بسیار مهم است. در اینجا به نحوه نصب مهارکش می پردازیم:
آمادهسازی سطح: سطحی که مهارکش قرار است بر روی آن نصب شود باید تمیز، صاف و عاری از هرگونه زنگزدگی یا آلودگی باشد. این کار کمک میکند تا اتصال بهدرستی انجام شود و از آسیب دیدگی مهارکش جلوگیری کند.
انتخاب محل نصب: مکان نصب مهارکش باید مطابق با نقشههای طراحی یا دستورالعملهای فنی انتخاب شود. این انتخاب باید به گونهای باشد که مهارکش قادر به تحمل نیروهای وارد شده و جلوگیری از جابجایی اجزا باشد.
قرار دادن مهارکش: مهارکش را در موقعیت مشخص قرار دهید و مطمئن شوید که در محل مناسب قرار گرفته است. این مرحله ضروری است تا مهارکش بهطور صحیح عملکرد خود را انجام دهد.
اتصال به سازه: مهارکش باید با استفاده از پیچ و مهره یا جوش به سازه یا اجزا متصل شود. نوع اتصال بستگی به نوع سازه و شرایط محیطی دارد. استفاده از پیچ و مهره برای نصب مهارکش معمولاً رایجتر است.
سفت کردن اتصالات: پس از قرار دادن مهارکش و تنظیم آن در جای خود، پیچها و اتصالات باید بهطور کامل و محکم سفت شوند. این مرحله برای جلوگیری از حرکت مهارکش و حفظ ایمنی بسیار مهم است.
بازرسی نهایی: پس از نصب مهارکش، باید آن را بهدقت بررسی کنید تا از استحکام و درستی نصب آن اطمینان حاصل کنید. این بررسی شامل ارزیابی اتصالات، موقعیت مهارکش و اطمینان از عدم وجود نقص در نصب است.
معرفی انواع آلیاژ مهارکش
در سیستمهای صنعتی که نیاز به تزریق مهارکنندهها دارند، انتخاب آلیاژ مناسب برای اجزای این سیستمها بسیار مهم است. آلیاژها باید مقاوم به خوردگی، دما و فشار بالا باشند تا عملکرد بهینهای داشته باشند. آلیاژهای معمول مورد استفاده در ساخت تجهیزات مهارکش شامل استنلس استیل، اینکونل، مونل، هستلوی و تیتانیوم هستند که هر کدام برای محیطهای خاص و شرایط مختلف انتخاب میشوند. در این بخش با انواع الیاژ مهارکش آشنا می شویم:
آلیاژ |
ویژگی ها |
استنلس استیل |
مقاوم به خوردگی، دماهای متوسط، پایداری ساختاری |
اینکونل |
مقاوم به دماهای بالا، خوردگی و فشار، مناسب برای محیط های سخت |
مونل |
مقاوم به خوردگی در محیط های دریایی و اسیدها، سایش و فشار بالا |
هستلوی |
مقاوم به خوردگی شدید و دماهای بالا، استحکام بالا |
تیتانیوم |
سبک، مقاوم به خوردگی، پایداری در برابر اسید و فشارها |
دوبلکس استنلس استیل |
ترکیب آستنیتی و فریتی، مقاومت بالا به خوردگی تنشی و فشار |
تفاوت مهارکش چدنی و فولادی چیست؟
مهارکشهای چدنی شکنندهتر و سنگینتر هستند، ولی قیمت کمتری دارند و برای شرایط فشار و دمای پایینتر مناسبترند. در مقابل، مهارکشهای فولادی دارای استحکام بالاتر و مقاومت به خوردگی بهتر هستند، ولی قیمت بالاتری دارند و برای شرایط با فشار و دمای بالا استفاده میشوند.
تفاوت مهارکش استیل و گالوانیزه چیست؟
مهارکشهای استیل مقاومت بالاتری در برابر خوردگی و دماهای بالا دارند و برای شرایط صنعتی سختتر و محیطهای خورنده مناسبترند، در حالی که مهارکشهای گالوانیزه با پوشش روی ارزانتر هستند و برای محیطهای کمتر خورنده و شرایط معمولیتر کاربرد دارند.